Γράφει η Άντρη Αναστασίου
Οι σχολικοί ψυχολόγοι είναι ειδικά εκπαιδευμένοι ώστε να παρέχουν υψηλής ποιότητας υπηρεσίες για την προώθηση της ψυχικής υγείας και της υψηλής συμπεριφορικής λειτουργικότητας εντός του σχολικού πλαισίου. Ο σημαντικότερος στόχος των υπηρεσιών τους είναι να διασφαλίζεται ότι όλοι οι μαθητές λαμβάνουν την υποστήριξη που χρειάζονται για να επιτυγχάνουν στο σχολείο, στο σπίτι και σε όλους τους τομείς της ζωής τους. Η τοποθέτηση των σχολικών ψυχολόγων εντός της σχολικής μονάδας παρέχει μοναδική και εξαιρετικά σημαντική πρόσβαση στη διευκόλυνση και προώθηση της ανάπτυξης των παιδιών και στην παροχή και παρακολούθηση της έγκαιρης, αποτελεσματικής και πολιτισμικά κατάλληλης ανταπόκρισης στις ανάγκες ψυχικής υγείας, μέσω υπηρεσιών πρόληψης και παρέμβασης. Η ευρεία προετοιμασία που λαμβάνουν οι σχολικοί ψυχολόγοι κατά την εκπαίδευσή τους, σε συνδυασμό με την εμπλοκή και εξοικείωσή τους με το οργανωτικό και πολιτισμικό πλαίσιο του σχολείου, τους εξοπλίζει ώστε να διαδραματίσουν πρωτεύοντα ρόλο σε προγράμματα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες ψυχικής και συμπεριφορικής υγείας του σχολικού πληθυσμού σε διαφορετικά επίπεδα.
Η έμφαση στην ψυχική και συμπεριφορική υγεία αποτελεί απαραίτητο, κατάλληλο και κρίσιμο στόχο στην εκπαίδευση ατόμων, από τη γέννηση μέχρι και την ενηλικίωση, καθώς συνδέεται άμεσα με τη γενικότερη επίδοση των μαθητών, το σχολικό κλίμα, τα ποσοστά αποφοίτησης από το επίσημο σύστημα εκπαίδευσης και την πρόληψη επικίνδυνων συμπεριφορών, πειθαρχικών προβλημάτων και τη χρήση ουσιών (Center for Health and Healthcare in Schools, 2014). Οι παράγοντες αυτοί, με τη σειρά τους, σχετίζονται με σημαντικά γεγονότα στη ζωή των ατόμων, όπως:
- οι λειτουργικές διαπροσωπικές σχέσεις,
- οι υψηλότερες αμοιβές στην εργασία,
- η μεγαλύτερη επαγγελματική σταθερότητα και
- η χαμηλότερη πιθανότητα εμπλοκής με το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης (Aos, Lieb, Mayfield, Miller, & Pennucci, 2004).
Έρευνες έχουν δείξει ότι 70-80% των παιδιών που χρήζουν υπηρεσιών ψυχικής υγείας, λαμβάνουν αυτές τις υπηρεσίες εντός του σχολικού πλαισίου (Farmer, Burns, Philip, Angold, & Costello, 2003; Rones & Hoagwood, 2000). Ως εκ τούτου, τα σχολεία χαρακτηρίστηκαν ως το καλύτερο και πιο φυσικό πλαίσιο για υπηρεσίες πρόληψης και θεραπείας της ψυχικής υγείας (Anglin, 2003), καθώς είναι σε θέση να παρέχουν περιεκτικές υπηρεσίες για όλους τους μαθητές, με ή χωρίς διαπιστωμένες δυσκολίες μάθησης. Όσον αφορά τους μαθητές που χρειάζονται πιο εντατικές υπηρεσίες, οι σχολικοί ψυχολόγοι 2 μπορούν να συντονίσουν υπηρεσίες εντός του σχολείου, όπως επίσης και εντός της κοινότητας για την εφαρμογή ενός καθολικού συστήματος στήριξης των παιδιών και των οικογενειών τους.
Οι υπηρεσίες ψυχικής και συμπεριφορικής υγείας εντοπίζονται σε ένα συνεχές και παρουσιάζονται ολοένα και συχνότερα στο πλαίσιο πολλαπλών επιπέδων στήριξης. Οι υπηρεσίες αυτές, εντός του σχολικού πλαισίου, περιλαμβάνουν πολύ περισσότερα από την εντατική ατομική θεραπευτική στήριξη παιδιών με ψυχιατρικές διαταραχές, η οποία συνήθως παρέχεται σε δομές στην κοινότητα. Οι αρχές των υπηρεσιών αυτών βασίζονται στην πεποίθηση ότι όλα τα παιδιά μπορούν να μάθουν και τα σχολεία έχουν ευθύνη να τους διδάξουν όλες τις απαραίτητες ακαδημαϊκές και κοινωνικές δεξιότητες. Η συνεργασία μεταξύ του προσωπικού του σχολείου και των γονέων θεωρείται απαραίτητη για όλες τις πτυχές εκπαίδευσης του παιδιού. Η γενική εκπαίδευση γίνεται αντιληπτή ως ένα πλαίσιο που περιλαμβάνει όλα τα παιδιά και, ως εκ τούτου, οι διδακτικές επιλογές βασίζονται στις εξατομικευμένες ανάγκες του παιδιού, αξιοποιώντας τη συνεργατική συνύπαρξη της γενικής εκπαίδευσης, της ειδικής εκπαίδευσης και των εξειδικευμένων παροχών από άλλους ειδικούς που εργάζονται στο σχολείο. Στο πνεύμα αυτό, τα σχολεία καλούνται να εφαρμόζουν διεργασίες έγκαιρου εντοπισμού μαθητών με δυσκολίες, ώστε να παρέχονται εμπειρικά αποδεδειγμένες παρεμβάσεις για γρήγορη και έγκαιρη αποκατάσταση.
