Γράφει η Λήδα Αναγνωστάκη
Τα παιδιά μαθαίνουν και αναπτύσσονται μέσα από μια σχέση: αλληλεπιδρώντας με ανθρώπους, επιθυμίες και δεσμεύσεις, συν-δημιουργώντας νοήματα και εδραιώνοντας την ικανότητα σκέψης (Χαλάτσης, 2002). Η ποιότητα που δημιιουργεί μια σχέση στα παιδιά επηρεάζει βαθιά την ικανότητα τους να αναπτύξουν το γνωστικό και ψυχικό δυναμικό τους, να είναι φιλοπερίεργα και ανοικτά σε νέες εμπειρίες και νέα πρόσωπα (Σάλτζμπεργκερ Ουίτενμπεργκ και συν., 1996).
Βασική παράμετρος της ποιότητας των σχέσεων, δε, είναι η ικανότητα τους (ή μη) να παρέχουν ασφάλεια σε σωματικό και συναισθηματικό επίπεδο, η ικανότητα, δηλαδή, να προσφέρουν, μία σταθερή και υγιή βάση την οποία τα μικρά παιδιά εμπιστεύονται ότι θα τους παρέχει κάλυψη και προστασία και όπου ξέρουν ότι μπορεί να στηριχθούν, ώστε στη συνέχεια να έχουν τη δυνατότητα να στραφούν προς τα έξω και να εξερευνήσουν το περιβάλλον τους (και άρα να μάθουν). Βασικές θεωρίες της ψυχολογίας και της ψυχανάλυσης, η κάθε μία από διαφορετική σκοπιά, περιγράφουν τη σημασία της κάλυψης αυτής της ανάγκης για ασφάλεια -πχ. βλ. τη θεωρία της ιεράρχησης αναγκών (Maslow, 1943), τη θεωρία του δεσμού (Bowlby, 1969) και τη θεωρία των σταδίων ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης (Erikson, 1980). Γνωρίζουμε ήδη για τη θεωρία της ιεράρχησης των αναγκών του Maslow και πώς αυτό σχετίζεται με την εκπαίδευση.
Οι περισσότερες θεωρίες εστιάζουν στις πρώιμες σχέσεις μέσα στην οικογένεια. Όπως έχουμε δει, το αίσθημα εσωτερικής ασφάλειας δημιουργείται κατ’ αρχάς όταν το παιδί έχει βιώσει επαναλαμβανόμενες θετικές εμπειρίες με τα πρώτα σημαντικά πρόσωπα της ζωής του, καθώς και την αποδοχή και κατανόηση των αφόρητων για το ίδιο αρνητικών του συναισθημάτων (ΛάγιουΛιγνού και συν., 2019). Εντούτοις, η δυνατότητα που έχει το σχολείο να δώσει στα παιδιά μία «δεύτερη ευκαιρία» να δημιουργήσουν και να βιώσουν σχέσεις που προσφέρουν μία ασφαλή βάση δεν πρέπει να υποτιμηθεί (Σάλτζμπεργκερ-Ουίτενμπεργκ και συν., 1996). Οι εκπαιδευτικοί έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν ένα ασφαλές πλαίσιο το οποίο υποβηθά (ή σε αντίθετη 4 περίπτωση, αναστέλλει) τη γνωστική και κοινωνικοσυναισθηματική ανάπτυξη: το ασφαλές εξωτερικό πλαίσιο (σε όλα τα αναπτυξιακά στάδια και σε όλες τις ηλικίες) είναι αυτό που εντέλει εσωτερικεύεται και δημιουργεί την αίσθηση εσωτερικής ασφάλειας, απαραίτητη για οποιαδήποτε περαιτέρω ανάπτυξη.
