Στην εποχή όπου τα παιδιά ζουν ταυτόχρονα σε δύο κόσμους – τον φυσικό και τον ψηφιακό – η ψηφιακή υπευθυνότητα γίνεται ζωτικής σημασίας. Δεν αρκεί να ξέρουν να χειρίζονται συσκευές.
Πρέπει να μάθουν πώς να υπάρχουν με ασφάλεια, σεβασμό και επίγνωση στον ψηφιακό χώρο.
Εδώ ακριβώς ξεκινά ο ρόλος του/της εκπαιδευτικού: να καθοδηγήσει τους μαθητές στη διαμόρφωση μιας υπεύθυνης ψηφιακής ταυτότητας.
Τι είναι η Ψηφιακή Υπευθυνότητα;
Η ψηφιακή υπευθυνότητα (digital citizenship) αφορά:
- Την ασφαλή και ηθική χρήση του διαδικτύου
- Την κριτική αξιολόγηση πληροφοριών
- Τον σεβασμό της ψηφιακής παρουσίας των άλλων
- Τη συνειδητή και ενεργή συμμετοχή σε ψηφιακές κοινότητες
Περιλαμβάνει δεξιότητες όπως:
- Ψηφιακός γραμματισμός
- Επίγνωση των κινδύνων online
- Κατανόηση του cyberbullying
- Γνώση για τα προσωπικά δεδομένα και την ιδιωτικότητα
Πώς να Καλλιεργήσετε Ψηφιακούς Πολίτες στην Τάξη
Ακολουθούν πρακτικές ιδέες για να εντάξετε τη ψηφιακή υπευθυνότητα στην καθημερινή διδακτική πρακτική:
- Μάθετε τους να ξεχωρίζουν την πληροφορία από την παραπληροφόρηση
Χρησιμοποιήστε πραγματικά παραδείγματα ψευδών ειδήσεων ή εικόνων με τεχνητή νοημοσύνη. Δείξτε εργαλεία ελέγχου εγκυρότητας (fact-checking).
- Δημιουργήστε “Συμβόλαιο Ψηφιακής Τάξης”
Ορίστε μαζί με τους μαθητές κανόνες για τη χρήση συσκευών, του διαδικτύου και της επικοινωνίας μεταξύ τους. Δώστε έμφαση στον σεβασμό.
- Συζητήστε ανοιχτά για τον εκφοβισμό στο διαδίκτυο
Αφιερώστε χρόνο σε θέματα όπως το cyberbullying, με παραδείγματα και σενάρια. Δώστε βήμα στους μαθητές να εκφράσουν απόψεις και ανησυχίες.
- Καλλιεργήστε “ψηφιακή ενσυναίσθηση”
Συζητήστε πώς νιώθει κάποιος όταν λαμβάνει ένα ειρωνικό ή ταπεινωτικό σχόλιο online. Εργαστείτε πάνω στην ψηφιακή ευγένεια και τη μη-βία.
- Χρησιμοποιήστε παιχνίδια και δραστηριότητες με στόχο την υπευθυνότητα
Π.χ. role play “τι θα έκανες αν…”, quizzes με σενάρια online συμπεριφοράς, projects για την ασφάλεια στο διαδίκτυο.
Ο Ρόλος του Εκπαιδευτικού
Οι εκπαιδευτικοί δεν χρειάζεται να είναι experts στην τεχνολογία — χρειάζεται να είναι παρόντες και συνειδητοί καθοδηγητές.
Ο ρόλος τους είναι:
- Να οριοθετούν χρήσιμα πλαίσια
- Να αναγνωρίζουν τα ρίσκα και να παρεμβαίνουν προληπτικά
- Να συζητούν ανοιχτά χωρίς φόβο ή πανικό
Και φυσικά, όταν κάτι ξεφεύγει από τις αρμοδιότητές τους, να παραπέμπουν σε ειδικούς (π.χ. σύμβουλο σχολικής ζωής, ψυχολόγο, εκπαιδευτή ασφάλειας δικτύου).
Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών σε Θέματα Ψηφιακής Υπευθυνότητας
Το Learn Inn – ΚΕΔΙΒΙΜ ΕΚΠΑ προσφέρει σεμινάρια για εκπαιδευτικούς που επιθυμούν να:
- Ενσωματώσουν την ψηφιακή αγωγή στη διδασκαλία
- Αντιμετωπίσουν περιστατικά online επιθετικότητας
- Αναπτύξουν κριτικό ψηφιακό γραμματισμό στους μαθητές
- Στηρίξουν τη συναισθηματική και κοινωνική ασφάλεια στο ψηφιακό περιβάλλον
📌 Τα σεμινάρια είναι:
✅ Μοριοδοτούμενα
✅ Πιστοποιημένα από το ΕΚΠΑ
✅ Πλήρως εξ αποστάσεως
📍 Δες τα διαθέσιμα προγράμματα στο: learninn.cce.uoa.gr
📩 Ρώτα μας: learninn@cce.uoa.gr
📌 Ο ψηφιακός κόσμος δεν είναι απειλή – είναι πεδίο εκπαίδευσης. Αρκεί να διδάξουμε στα παιδιά πώς να τον διαχειρίζονται με σεβασμό και συνείδηση.