Γράφει ο Μιχάλης Σκορδούλης
Η σχέση της περιβαλλοντικής ευαισθησίας με την περιβαλλοντική εκπαίδευση είναι ένα θέμα που έχει προσελκύσει την επιστημονική κοινότητα εδώ και πολύ καιρό. Οι περισσότερες από τις υφιστάμενες έρευνες έχουν, σε πολλές περιπτώσεις, προσανατολιστεί στην μελέτη των εμποδίων της ένταξης της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στα προγράμματα σπουδών. Άλλες μελέτες, εξετάζουν τη συμβολή των προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στο επίπεδο περιβαλλοντικής ευαισθησίας των φοιτητών υπό διαφορετικές κοινωνικοοικονομικές καταστάσεις. Αξιοσημείωτο είναι ότι όπως έχει διαπιστωθεί, το επίπεδο εμβάθυνσης της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης επηρεάζει τη συνειδητοποίηση της σχέσης του τρόπου ζωής με τη βελτίωση του άμεσου περιβάλλοντος. Στην Ελλάδα, σε επίπεδο δευτεροβάθμιας αλλά και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, καταγράφεται στους μαθητές και τους φοιτητές θετικός βαθμός περιβαλλοντικής ευαισθησίας σύμφωνα με τις υφιστάμενες έρευνες. Όπως όμως έχει προκύψει, θα πρέπει να τους δοθούν επιπλέον κίνητρα για να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους με καλά ενημερωμένη διδασκαλία σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος και την υιοθέτηση ενός περιβαλλοντικά υπεύθυνου τρόπου ζωής. Επιπλέον, οι φοιτητές τόσο των θεωρητικών όσο και των θετικών σπουδών, θα πρέπει να μυηθούν σε διαφορετικά μοντέλα πολιτισμού, προσωπικές αξίες, οικογενειακές αρχές, περιβαλλοντική ευαισθησία και οικολογικές κοσμοθεωρίες. Ως εκ τούτου, τίθεται το ερώτημα, ποιός τύπος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης συσχετίζεται περισσότερο με τη γνώση περιβαλλοντικών θεμάτων και την τάση προώθησης πιο βιώσιμων λύσεων.
Στο παραπάνω πλαίσιο, η περιβαλλοντική εκπαίδευση διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο, καθώς αντικατοπτρίζει μια ευρύτερη προσέγγιση, με στόχο να ενισχύσει τις διαδικασίες ηθικής σκέψης σχετικά με τις καλές πρακτικές για το περιβάλλον που πρέπει να γνωρίζουν και να υιοθετούν όλοι οι απόφοιτοι των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Μάλιστα, σε ορισμένους κλάδους, διάφορες επαγγελματικές ενώσεις προτρέπουν τους εκπαιδευτικούς να επανεξετάσουν τα εκπαιδευτικά τους προγράμματα, διευρύνοντας το πεδίο και τον ρόλο των φοιτητών τους προκειμένου να ανταποκριθούν στις προκλήσεις μιας νέας εποχής. Ωστόσο, η έλλειψη χρόνου και χώρου διδασκαλίας σε πολυσύνθετα προγράμματα σπουδών φαίνεται να είναι ένας από τους λόγους απουσίας της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Άλλα εμπόδια στην ένταξη της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στα ανώτατα ιδρύματα είναι η έλλειψη αποτελεσματικής επικοινωνίας εντός και ο σχεδιασμός για την υποστήριξη της ανάπτυξης αντίστοιχων δεξιοτήτων
Σύμφωνα με την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας και τα αποτελέσματα διάφορων ερευνών, ο πρωταρχικός στόχος της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης είναι η επίτευξη της απόκτησης της απαιτούμενης γνώσης και η ενίσχυση του δρόμου για την ανάπτυξη των κατάλληλων στάσεων και προθέσεων συμπεριφοράς. Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να οργανώσουν εκπαίδευση για να δώσουν αρκετές γνώσεις και πληροφορίες και να αυξήσουν την αυτό-αποτελεσματικότητα των φοιτητών μέσω της απόκτησης των αντίστοιχων δεξιοτήτων. Επιπλέον, τα προγράμματα σπουδών μπορούν να δημιουργήσουν την ανάγκη να γίνει κάποιος υπεύθυνος πολίτης ενθαρρύνοντας την αναζήτηση της περιβαλλοντικής γνώσης σε βάθος.
Ο μελλοντικός σχεδιασμός για την περιβαλλοντική εκπαίδευση μπορεί να συνδυαστεί με την υπαίθρια διδασκαλία. Με αυτόν τον τρόπο, τα μαθησιακά αποτελέσματα μπορούν να υποστηριχθούν περεταίρω. Άλλοι παράγοντες -όπως η κοινωνικοοικονομική κατάσταση, οι ρόλοι των μέσων ενημέρωσης, οι γεωγραφικοί περιορισμοί και οι προδιαγραφές τοπογραφίας- μπορούν να εξεταστούν από τους υπεύθυνους χάραξης των προγραμμάτων σπουδών, καθιστώντας την περιβαλλοντική εκπαίδευση ελκυστική. Προγράμματα σπουδών προσανατολισμένα στην προστασία του περιβάλλοντος, μπορούν είτε να ενσωματώσουν διεπιστημονικά θέματα που σχετίζονται με το περιβάλλον σε συστηματικό τρόπο, είτε να περιλαμβάνουν ξεχωριστά αντίστοιχα μαθήματα.
Τα ιδρύματα της ανώτατης εκπαίδευσης θα πρέπει να αναδιαρθρώσουν τα προγράμματα σπουδών ώστε να περιλαμβάνουν περιβαλλοντική εκπαίδευση με τους εναλλακτικούς τρόπους που αναφέρονται παραπάνω, προκειμένου να ενισχύσουν τις αντίστοιχες δεξιότητες των αποφοίτων τους, όπως η περιβαλλοντική, οι προσωπικές αξίες και η περιβαλλοντική συνείδηση.
