Γράφει η Ηρώ Ποταμούση
Η ανάπτυξη του θετικού κλίματος και της θετικής δυναμικής στην ομάδα είναι ένας πρώτος στόχος στη λειτουργία και ενδυνάμωση μιας ομάδας. Τα μέλη μιας ομάδας – συμπεριλαμβανομένου και του εμψυχωτή – λειτουργούν καλύτερα όταν η ομάδα τούς προσφέρει ασφάλεια, σέβεται το δικαίωμα της έκφρασης και τους δίνει τον ανάλογο χώρο χωρίς να τους υποτιμά, τους κρίνει ή τους εξαιρεί.
Θετικό κλίμα & θετική δυναμική: Πως επιτυγχάνεται στην ενδυνάμωση της ομάδας?
Η θετική δυναμική μιας ομάδας είναι συνδεδεμένη με τη συνεργασία, τη συμπερίληψη, την εμπιστοσύνη και την αποτελεσματική διαχείριση των συγκρούσεων. Για την ανάπτυξη θετικού κλίματος σε μια ομάδα είναι καλό να καλλιεργούμε:
Δημοκρατικές διαδικασίες λειτουργίας και σεβασμό προς τον εαυτό, τους άλλους, τους κανόνες.
– Το συμβόλαιο της ομάδας είναι εξαιρετικά σημαντικό, όχι μόνο η δημιουργία του αλλά και η τήρησή του. Το συμβόλαιο είναι εκεί για να επανερχόμαστε, να το επαναδιαπραγματευόμαστε και να το χρησιμοποιούμε. Συντελεί αποτελεσματικά στην ενδυνάμωση, αφού ακούγονται όλες οι φωνές των μελών.
– Οι συνεργατικές σχέσεις είναι εξίσου σημαντικές. Καλό είναι να έχουμε στο νου μας ότι ο καθένας πρέπει να σέβεται τον άλλο και να μπορεί να συνεργαστεί. Σημειώνουμε ότι τα μέλη της ομάδας δεν χρειάζεται να γίνουν φίλοι.
– Ο εμψυχωτής λειτουργεί ως πρότυπο/παράδειγμα. Πρώτα ο εμψυχωτής καλείται να τηρεί τους κανόνες, τις δεσμεύσεις και τις προτάσεις που κάνει.
– Ενεργός συμμετοχή από όλα τα μέλη της ομάδας. Η διαχείριση της συμμετοχής του κάθε μέλους της ομάδας χρειάζεται προσοχή. Σε κάποιες ομάδες δημιουργείται αυτόματα ενώ σε άλλες καλό είναι να δοθεί χώρος και χρόνος ώστε να βρεθεί η ισορροπία που διασφαλίζει χώρο και όρια για όλους. Επίσης, ενεργός συμμετοχή δεν εννοείται ο τρόπος που ορίζει ο εμψυχωτής ως προσωπικότητα. Έχει μεγάλη σημασία να αναγνωρίσει τον τρόπο του κάθε συμμετέχοντα και αυτή η αναγνώριση συντελεί στην ενδυνάμωση όλων και της ομάδας συνολικά.
Κοινά αντιληπτούς κώδικες επικοινωνίας και ευδιάκριτα όρια.
– Οι κώδικες επικοινωνίας, η χρήση της γλώσσας (π.χ. λόγια ή αργκώ), το είδος του χιούμορ, η εκφορά και η επανάληψη των οδηγιών των δραστηριοτήτων μπορεί να μη λειτουργούν σε όλες τις ομάδες με τον ίδιο τρόπο. Η προσαρμοστικότητα του εμψυχωτή έχει μεγάλη σημασία.
– Τα όρια δίνουν ασφάλεια και ορίζουν το πλαίσιο. Τα όρια αφορούν όλες τις λειτουργίες της ομάδας. Χρειάζεται συνέπεια στην εφαρμογή των ορίων και των κανόνων ώστε να μην χρειαστεί να γίνει ευθεία ή αυστηρή υπενθύμιση ή επιβολή.
Άμεση και ανοιχτή διαχείριση των συγκρούσεων.
Την πρώτη φορά που θα προκύψει ένα ζήτημα ο εμψυχωτής μπορεί να το χρησιμοποιήσει ως μέσο για την ανοιχτή θετική διαχείριση μέσα στην ομάδα, πάντα αξιολογώντας, φυσικά, την ευαισθησία του ζητήματος, τις συνθήκες και το μέγεθος.
Αυτοδιαχείριση
Η ιδανική συνθήκη, εκεί που θέλουμε να φτάσουμε, είναι η ομάδα να μπορεί να λειτουργεί με τη μικρότερη δυνατή εμπλοκή του εμψυχωτή και τη συμμετοχή όλων. Αυτό σημαίνει ενδυνάμωση. Τροχοπέδη σε αυτόν τον στόχο είναι η μεγάλη εμπλοκή του εμψυχωτή ως ισότιμο μέλος της ομάδας.
Εμπιστοσύνη.
– Εκτός από το χτίσιμο της εμπιστοσύνης στην ομάδα, ο εμψυχωτής χρειάζεται να εμπιστεύεται τα μέλη της ομάδας. Εκείνοι είναι υπεύθυνοι για τη συμμετοχή τους και την εμπλοκή τους.
– Το κουτσομπολιό ή τα σχόλια είναι δείγμα που μπορεί να κλονίσει την εμπιστοσύνη που δημιουργείται σε μια ομάδα και χρίζει αντιμετώπισης. Εάν η ομάδα δίνει δείγματα εξ αρχής, ένας τρόπος μπορεί να είναι η δημιουργία σχετικού κανόνα.
Διασκέδαση.
Ένα πολύ βασικό στοιχείο για τη διατήρηση μιας θετικής δυναμικής σε μια ομάδα είναι η διασκέδαση. Με τον όρο διασκέδαση εννοούμε την αίσθηση ικανοποίησης από την συμμετοχή, το μοίρασμα των κοινών εμπειριών και την επικοινωνία. Το καλό κλίμα σε μια ομάδα είναι κάτι που το αισθάνονται τα μέλη και βάζει τη βάση για την ενδυνάμωση της ομάδας.
Εν κατακλείδι, η επίτευξη θετικού κλίματος και θετικής δυναμικής στην ενδυνάμωση της ομάδας εξαρτάται από την διαφορετικότητα της ομάδας και την ευελιξία του εμψυχωτή να προσαρμοστεί σε αυτήν.
