Γράφει η Μαριάνθη Καρατζά, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων, εξειδικευμένη στη Διαχείριση και Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού και Εκπαιδεύτρια στο πρόγραμμα «Εκπαίδευση στην Εμψύχωση και Ενδυνάμωση Ομάδων»
Οι συγκρούσεις στον χώρο εργασίας είναι κάτι που συμβαίνει είτε το αναγνωρίσουμε είτε όχι. Συχνά, επειδή μπορεί να έχουμε δυσκολία στη διαχείριση μιας σύγκρουσης μπορεί να την αποφεύγουμε και να υπάρχει ένταση στο κλίμα που δεν ξέρουμε τι να την κάνουμε, ή να ξεσπάμε με απότομες συμπεριφορές για να επιβάλλουμε αυτό που θεωρούμε ότι πρέπει να γίνει μέσα από το ρόλο μας την όποια ισχύ μας.
Ωστόσο οι συγκρούσεις είναι κάτι χρήσιμο και σημαντικό για μια ομάδα. Αξίζει να αναγνωρίσουμε ότι κάθε σύγκρουση υποδηλώνει την ύπαρξη μιας σχέσης και μάλιστα σημαντικής σχέσης. Καθώς αν δεν ήταν σημαντική δεν θα μπαίναμε στη διαδικασία να μπούμε σε σύγκρουση, απλά θα φεύγαμε. Η αλληλεξάρτηση είναι βασικό χαρακτηριστικό κάθε ομάδας και σχέσης.
Παρότι πολλές φορές τείνουμε να αφήνουμε τις συγκρούσεις μας άλυτες, να τις αγνοούμε με την ελπίδα ότι έτσι θα σβήσουν και θα εξαφανιστούν αυτό συνήθως οδηγεί σε κλιμάκωση των διαφορών και των συναισθημάτων. Από την άλλη, όταν μια σύγκρουση επιλύεται, μπορεί να ανακουφίσει την ομάδα και να ενισχύσει την αποδοτικότητα. Στο επίπεδο των σχέσεων δημιουργούνται ευκαιρίες για περισσότερη κοντινότητα, ειλικρίνεια και ανοικτότητα στην επικοινωνία.
Μια σύγκρουση που αντιμετωπίζεται με εποικοδομητικό τρόπο δημιουργεί ευκαιρίες για οφέλη για τις πλευρές που εμπλέκονται σε αυτή και για το σύνολο της ομάδας. Για παράδειγμα:
- Γνωρίζουμε τον εαυτό μας και τον άλλον καλύτερα
- Δοκιμάζουμε και συνθέτουμε νέες ιδέες, μέσα από διαφορετικές απόψεις
- Βελτιώνονται οι δεξιότητες επικοινωνίας και συνεργασίας της ομάδας
- Μειώνεται η συσσώρευση του στρες και της αγωνίας
- Μαθαίνουμε να σεβόμαστε/αξιοποιούμε τις διαφορές ανάμεσα στα μέλη της ομάδας
Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν για να διαχειριστούμε αποτελεσματικά μια σύγκρουση και να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που μας παρουσιάζει;
Αναζητούμε ενεργά τη μεγαλύτερη εικόνα
Ενθαρρύνουμε την ομάδα να υιοθετήσει ένα ευρύ φάσμα στρατηγικών σκέψης: για παράδειγμα, προσωπικές/διαπροσωπικές επιπτώσεις, νομικές ή οικονομικές επιπτώσεις, διαφορετικές απόψεις, ιστορικό παρελθόν, προβλεπόμενο μέλλον, ευρύτερη ομάδα ενδιαφερομένων, κριτική ανάλυση γεγονότων, διάφορες πτυχές της τεχνολογίας, βλέποντας από το μέλλον κλπ. Βοηθάμε την ομάδα να εστιάσει στο «εμείς», έχοντας εκφράσει πρώτα τα διαφορετικά «εγώ».
Γινόμαστε παρατηρητές αλλά και συμμέτοχοι
Όταν κοιτάμε ένα πρόβλημα/ζήτημα από τη στάση του παρατηρητή μπορούμε να δούμε περισσότερα, σε σχέση με τη ματιά που έχουμε μέσα στο πρόβλημα/ζήτημα. Αυτή η πρακτική ενισχύει την αυτογνωσία. Επιπλέον, η θέση του παρατηρητή προσφέρει μια ανάπαυλα από την ένταση του να είμαστε πάντα μέσα στο πρόβλημα.
Διασφαλίζουμε το σεβασμό στην διαφορετική αξία
Η αναγνώριση της μοναδικότητας κάθε μέλους της ομάδας και της αξίας που φέρνει μέσα στο σύνολο είναι απαραίτητη για να δημιουργηθεί μια ολοκληρωμένη, σταθερή και αποτελεσματική λύση.
Αξιοποιούμε ένα μακροπρόθεσμο χρονικό πλαίσιο
Πώς θα φαίνεται το πρόβλημα ή η σχέση σε ένα σημαντικό χρονικό διάστημα αργότερα; Το μεγαλύτερο χρονικό πλαίσιο μπορεί να κάνει πιο ρεαλιστικό το μέγεθος του προβλήματος που αντιμετωπίζουμε αυτή τη στιγμή ή ακόμη και να αναδείξει νέες λύσεις.
Τι μπορούμε και τι δεν μπορούμε να αλλάξουμε
Λαμβάνοντας μια ευρύτερη οπτική μπορεί να έρθουμε αντιμέτωποι και με ένα μεγαλύτερο μέγεθος δυσκολιών. Ένα βήμα μπροστά αλλάζει τη δυναμική και μπορούν να ανοίξουν νέες δυνατότητες. Αν όχι, ίσως είναι καιρός να προχωρήσουμε. Η διάσημη επίκληση του Reinhold Niebuhr: «Δώσε μου τη γαλήνη να αποδεχτώ τα πράγματα που δεν μπορώ να αλλάξω, το θάρρος να αλλάξω αυτά που μπορώ και τη σοφία να γνωρίζω τη διαφορά» μπορεί να εκφράσει την κατεύθυνση που χρειαζόμαστε.
H Μαριάνθη Καρατζά, είναι Εκπαιδεύτρια στο πρόγραμμα «Εκπαίδευση στην Εμψύχωση και Ενδυνάμωση Ομάδων»
