Γράφει ο Άγγελος Βαλλιανάτος, δρ. Θεολογίας, εκπαιδευτής ενηλίκων στη διαπολιτισμική εκπαίδευση και την εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Το σημείο εκκίνησης της ζωής μας στη γη είναι εξαιρετικά ίδιο. Γεννιόμαστε κάπου στον πλανήτη μας, όπου αποφασίσουν, όπου βρεθούν εκείνοι που ορίζουν την ύπαρξή μας. Ερχόμαστε στη ζωή με ίδια διαδικασία, σε ίδια ή διαφορετικά περιβάλλοντα, φέρουμε συγκεκριμένα φυσικά χαρακτηριστικά που δεν τα επιλέξαμε και δεν μπορούμε να τα αλλάξουμε. Γνωρίζουμε τον κόσμο μέσω των αισθήσεων και του νου μας, ανήκουμε σε μια μικρή ομάδα με συγκεκριμένες ρίζες, αξίες και όνειρα. Αναπτύσσουμε τρόπους συμπεριφοράς και ταυτόχρονα τρόπους ύπαρξης και συνύπαρξης. Η προσωπική μας ταυτότητα συναρτάται από νοοτροπίες που διαμορφώθηκαν από την κληρονομιά και την παράδοση της οικογένειάς μας, όπως εφαρμόζονται στην σύγχρονη εποχή, όχι απαραίτητα ίδιες με την καταγωγή της. Ο πολιτισμός μας μπολιάζει τον τρόπο ζωής μας, τον τρόπο που διερμηνεύουμε τον κόσμο όπου ζούμε.
Τίποτα, όμως, δεν είναι σταθερό. Καθώς μεγαλώνουμε, αλλάζουμε συνεχώς. Μια από τις πρώτες εμπειρίες μας είναι πως ο κόσμος είναι γεμάτος ομοιότητες και διαφορές. Μοιάζουμε, αλλά και διαφέρουμε ως πρόσωπα, ως ομάδες. Η ετερότητα αποτελεί θεμελιώδες συστατικό της ανθρώπινης υπόστασης. Μικρές ή μεγάλες διαφορές μας βοηθούν να ενταχθούμε στο μικρόκοσμό μας, αλλά και παράλληλα να συγκροτήσουμε τη δική μας, μοναδική ύπαρξη.
Η ένταξή μας σε ομάδες ολοένα και περισσότερο γίνεται δυνατότητα επιλογής. Μπροστά μας ανοίγονται δύο δρόμοι, ένα δίλημμα: Οι διαφορές μας χωρίζουν ή συγκροτούν την ποικιλότητα της ζωής; Ζούμε στο πλαίσιο του δικού μας “ομοιογενούς” περιβάλλοντος, αμυντικά θωρακισμένοι από τους «άλλους» ή η ύπαρξή τους αποτελεί πρόσκληση γνωριμίας; Και τελικά, η γνωριμία και η προσέγγιση των «ξένων», των «άλλων», των «διαφορετικών» μας αλλοιώνει ή μας εμπλουτίζει;
Η στάση που θα διαμορφώσουμε προσωπικά και θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την ατομική και κοινωνική μας πορεία, δεν αποτελεί στις μέρες μας πολυτέλεια. Σήμερα, όλοι εμείς οι διαφορετικοί, συνυπάρχουμε στο παγκόσμιο χωριό. Οι αποστάσεις μειώνονται συνεχώς, η ηθελημένη ή η βίαιη κινητικότητα των ανθρώπων πολλαπλασιάζεται. «Ντόπιοι» και «ξένοι» κάθε περιοχής συμβιώνουμε. Ο χώρος της συμβίωσης, έχει συρρικνωθεί τόσο, που να χωράει στην οθόνη του υπολογιστή μας. Γι’ αυτό η πολιτισμική ετερότητα αφορά κάθε άνθρωπο, ανεξάρτητα από το περιβάλλον όπου ζει.
Από την εισαγωγή του θεωρητικού υλικού της 7ης διδακτικής ενότητας του προγράμματος «Διαπολιτισμική Εκπαίδευση, Επικοινωνία και Γλώσσα» με εκπαιδευτή τον Άγγελο Βαλλιανάτο.
