Γράφει η Α. Γόγολου
Το παιχνίδι αποτελεί μία σημαντική συνιστώσα για τη ζωή του ανθρώπου και ουσιαστικά το κέντρο της παιδικής ηλικίας. Παιδαγωγοί και θεωρητικοί της αγωγής μελετούν το παιχνίδι ως βασικό μέσο αγωγής και εκπαίδευσης. Τα λόγια του Πλάτωνα «Πρέπει να ζει κανείς τη ζωή σαν παιχνίδι, παίζοντας ορισμένα παιχνίδια, … τραγουδώντας και χορεύοντας, και τότε θα μπορέσει να… υπερασπίσει τον εαυτό του …. και να νικήσει στον αγώνα» επισημαίνουν τη σημασία του παιχνιδιού για τη ζωή του ανθρώπου.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία τάση αξιοποίησης ψηφιακών παιχνιδιών ή στοιχείων παιχνιδιών στον τομέα της εκπαίδευσης και της μάθησης. Χαρακτηριστικά των παιχνιδιών όπως οι κανόνες, η αλληλεπίδραση, οι προκλήσεις, τα προβλήματα, η προσαρμοστικότητα συμβάλλουν στην ενεργοποίηση, στη δημιουργικότητα, στη δημιουργία κοινωνικών ομάδων, στην εγρήγορση, στη μάθηση, … Πολλές μελέτες έχουν επικεντρωθεί στις θετικές και αρνητικές επιπτώσεις των ψηφιακών παιχνιδιών στην εκπαίδευση και στα χαρακτηριστικά που πρέπει να πληροί ένα εκπαιδευτικό παιχνίδι. Με ποιον τρόπο όμως μπορούν να αξιοποιηθούν τα ψηφιακά παιχνίδια στην εκπαιδευτική διαδικασία;
Η δημιουργία εξωγενών κινήτρων για μάθηση αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η προσθήκη στοιχείων «διασκέδασης» στη μαθησιακή διαδικασία κάνει τη μάθηση όχι μόνο πιο ευχάριστη και ελκυστική αλλά και πιο αποτελεσματική. Η προσέγγιση «μαθαίνω … παίζοντας παιχνίδια» έχει ως θεώρηση παιχνίδια που χρησιμοποιούνται για ψυχαγωγικούς σκοπούς αλλά έχουν και στοιχεία που εμπλέκουν τον μαθητή σε μαθησιακές καταστάσεις που εστιάζουν σε συγκεκριμένα θέματα. Επιπλέον, μπορεί να αποτελούν μέρος μίας ομαδικής δραστηριότητας με ανταγωνιστικά χαρακτηριστικά. Εναλλακτικά, ένα παιχνίδι μπορεί να εμπλουτίσει το εκπαιδευτικό υλικό και να παρέχει διαφορετικούς τρόπους μελέτης και επεξεργασίας του περιεχομένου. Το παιχνίδι μπορεί να θέτει προκλήσεις που οδηγούν τον μαθητή να εμβαθύνει και εντρυφήσει σε θέματα ενός γνωστικού πεδίου. Ψηφιακά παιχνίδια, τα οποία περιλαμβάνουν προσομοιώσεις και εικονικούς κόσμους, έχουν τη δυναμική να προάγουν διαδραστικές, συμμετοχικές δραστηριότητες.
Από την άλλη, η δημιουργία ενός παιχνιδιού από τους μαθητές μπορεί να είναι ελεύθερη ή κατευθυνόμενη στην περίπτωση που επιδιώκεται να επιτευχθούν συγκεκριμένοι μαθησιακοί στόχοι. Η κατευθυνόμενη δημιουργία παιχνιδιών βοηθά τον μαθητή να εντρυφήσει σε έννοιες και να καλλιεργήσει την αναλυτική και κριτική του σκέψη. Δίνει ευκαιρίες για πολύπλευρη προσέγγιση και εμβάθυνση σε θέματα, για αξιοποίηση διαφορετικών αναπαραστάσεων και έκφραση με διαφορετικά μέσα. Προάγει τη δημιουργικότητα και την επικοινωνία.
«Το παιχνίδι είναι ο αγαπημένος τρόπος του μυαλού μας να μαθαίνει πράγματα. Γιατί να μη τον χρησιμοποιήσουμε ανάλογα, λοιπόν, έτσι ώστε να μαθαίνουμε παίζοντας…;» Diane Ackerman, «Deep Play»
