Γράφει ο Μάριος Κουκουνάρας – Λιάγκης
Ο όρος παρέμβαση (intervention) χρησιμοποιείται πολλές φορές καταχριστικά στην εκπαίδευση και ταυτίζεται, ενώ δεν ισχύει, με τη διδασκαλία ή την οργάνωση μίας εκδήλωσης στην τυπική ή μη τυπική εκπαίδευση ή ενός ομίλου. Όχι ότι δεν μπορεί μία διδασκαλία ή ένας όμιλος να αποτελεί και εκπαιδευτική παρέμβαση. Η διαφορά είναι ότι η παρέμβαση σκοπεύει στην αλλαγή και τον μετασχηματισμό, πάντα με την έννοια της γνώσης, των δεξιοτήτων και των στάσεων και με όρο τη βιωσιμότητά του στον χρόνο. Ο σχεδιασμός της παρέμβασης είναι η βάση και της επιτυχίας της.
Ο σχεδιασμός μίας εκπαιδευτικής παρέμβασης αφορά την οργάνωση του μαθησιακού περιβάλλοντος, το οποίο ο εμψυχωτής/η εμψυχώτρια, ο/η εκπαιδευτικός καλείται να διαμορφώσει ώστε οι συμμετέχοντες/οι συμμετέχουσες να οδηγηθούν με δική τους δραστηριότητα σε κάποιες αλλαγές και κάποια αποτελέσματα. Κατά τον σχεδιασμό ο εμψυχωτής/η εμψυχώτρια αναγνωρίζοντας πρώτα ποιος είναι ο προορισμός της ομάδας (προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα) στοχάζεται μία ή περισσότερες πιθανές πορείες (μέθοδος, τεχνικές, περιεχόμενο) ώστε η ομάδα να επεξεργαστεί από κοινού τις επιδιώξεις και να φτάσει με επάρκεια στον προορισμός της, την αλλαγή!
Eίναι φανερό ότι ο σχεδιασμός ενέχει την αξιολόγηση, η οποία συνδιαμορφώνει κατά τον σχεδιασμό την πορεία και τις τεχνικές. Αυτό σημαίνει ότι παρόλο που δεν μπορεί μία παρέμβαση να αρχίσει χωρίς σχεδιασμό, αυτός δεν είναι απόλυτα δεσμευτικός. Εφόσον αναδύονται ανάγκες, κατά την αξιολόγηση της πορείας, αναγκαστικά, για να ικανοποιηθούν, προκαλούν αλλαγές και επανασχεδιασμό ή και άμεσες αλλαγές κατά την εφαρμογή.
Βασική παραδοχή αποτελεί ότι ο σχεδιασμός βασίζεται σε μία αντίληψη για τη μάθηση και το πώς αυτή επιτυγχάνεται. Η θεωρία για την εμψύχωση και ενδυνάμωση ομάδων και άλλες θεωρίες που αφορούν ειδικά περιβάλλοντα εκπαίδευσης (π.χ. δια βίου μάθησης ή Δευτεροβάθμιας), ειδικές αναπτυξιακές ή ηλικιακές ομάδες (π.χ. ενήλικες ή έφηβοι) ή ειδικές επιδιώξεις (ευπαθή ομάδα ή καλλιτεχνική ομάδα ή εταιρική ομάδα) αποτελούν τις βάσεις του σχεδιασμού μας. Αυτό σημαίνει ότι η γνώση των θεωριών και η προσωπική θεωρία για το τι είναι ο κόσμος και πώς αυτός γίνεται γνωστός, πώς μαθαίνεται, δηλαδή, από τον άνθρωπο, καθορίζουν και τον σχεδιασμό της παρέμβασης.
Επιπλέον, στην εκπαιδευτική παρέμβαση τα αποτελέσματα είναι φανερό ότι μπορούν να επιτευχθούν με την εμψύχωση της ομάδας και με στρατηγικές και τεχνικές βιωματικής μάθησης και όχι αναπαραγωγικής και μηχανιστικής μάθησης, οι οποίες στηρίζονται στη μίμηση και τη μνήμη. Σκοπός είναι η αλλαγή την οποία οι συμμετέχοντες/οι συμμετέχουσες θα αναπτύξουν αλληλεπιδραστικά μέσω συνεργασιών, ανακαλύπτοντας νέα γνώση, διατυπώνοντας υποθέσεις, επιλύοντας προβλήματα και αξιοποιώντας τις προσωπικές και συλλογικές εμπειρίες τους. Τόσο απλά, αν ξέρει με τι συντελεί στον καλό σχεδιασμό μιας παρέμβασης.
Στην εφαρμογή του ο σχεδιασμός, τελικά, γίνεται βιωμένη εμπειρία, την οποία ο εμψυχωτής/η εμψυχώτρια, ο/η εκπαιδευτικός θα χρησιμοποιήσει στον επόμενο σχεδιασμό εκπαιδευτικής παρέμβασης. Η συσσωρευμένη εμπειρία και η συνεχής ενημέρωση για τις νέες θεωρίες και στρατηγικές/τεχνικές αποτελούν το κλειδί της επιτυχίας και της χαράς ότι είμαστε ικανοί/ές να προκαλέσουμε με την εκπαίδευση αλλαγές. Αυτές οι μικρές αλλαγές μπορούν να επιφέρουν τις μεγάλες!
