Γράφει ο Άγγελος Βαλλιανάτος
Υπάρχει η αντίληψη ότι για να γίνει η εκπαίδευση διαπολιτισμική, θα πρέπει να αποχρωματιστεί από τις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες και πολύ περισσότερο από τις αντιθέσεις που υπάρχουν στην Ευρώπη. Μια κοινή ευρωπαϊκή εκπαίδευση που πρεσβεύει αυτή η άποψη, θα πρέπει να απαλλαγεί από τοπικά χαρακτηριστικά και ιδιαίτερα γνωρίσματα. Θα πρέπει, για παράδειγμα να καταλήξει σε συμφωνία για μια κοινή διδασκαλία των ίδιων ιστορικών γεγονότων, να αντικαταστήσει τα θρησκευτικά με θρησκειολογία και πληροφορίες για το φαινόμενο της θρησκείας, ισόποσες πληροφορίες για όλες τις θρησκείες. Με αυτό τον τρόπο, οι νέοι της Ευρώπης θα έχουν ίσες ευκαιρίες σε μια κοινή ευρωπαϊκή εκπαίδευση.
Όσο, όμως, περισσότερο αποχρωματισμένη είναι η εκπαίδευση που παρέχεται, τόσο λιγότερο μοιάζει με την κοινωνία που γνωρίζουν οι νέοι στην καθημερινή τους ζωή. Οι αποδέκτες της, δεν αναγνωρίζουν τα στοιχεία της ιδιαίτερης ταυτότητας με τα οποία, αμυντικά πολλές φορές, τους μεγαλώνει το οικογενειακό τους περιβάλλον. Η εκπαίδευση σ’ αυτή την περίπτωση γίνεται ξένη και διαφορετική από την κοινωνία στην οποία μεγαλώνουν. Λογική συνέπεια των παραπάνω είναι, οι εκπαιδευόμενοι να συγκροτήσουν ομάδες με κοινά χαρακτηριστικά, στις οποίες να αισθάνονται ασφαλείς, επειδή είναι διαφορετικοί.
Αν, όμως, στους θεμελιώδεις σκοπούς της εκπαίδευσης είναι να φωτιστούν οι εκπαιδευόμενοι με γνώσεις, είναι απαραίτητο να μη λησμονεί κανείς τις ιδιότητες του φωτός. Αν η αφαίρεση των χρωμάτων μειώνει το φωτισμό και καταλήγει στο σκοτάδι, ο υπερτονισμός ενός μόνο χρώματος, αλλοιώνει την πραγματικότητα. Το λευκό φως, το μόνο που εμφανίζει τα πράγματα όπως είναι, επιτυγχάνεται αν κατορθώσει κάποιος να συνδυάσει όλα τα χρώματα της ίριδας στο κατάλληλο ποσοστό.
Μια κοινωνία που δεν σέβεται τη διαφορετικότητα, δεν είναι δημοκρατική κοινωνία. Όσο εύκολο είναι, όμως, να διακρίνει κανείς τις πολιτισμικές διαφορές, τόσο δύσκολο είναι να τις διαχειριστεί, πολύ περισσότερο όταν αυτές έρχονται σε αντίθεση με την ισότητα, τη δημοκρατία και το δικαίωμα στη διαφορετικότητα. Η διαχείριση της διαφορετικότητας είναι μια αργή και συνεχής εκπαιδευτική διαδικασία.
Η διαπολιτισμική εκπαίδευση έχει στόχο να διδάξει στα μέλη της να συμβιώνουν ως δημοκρατικοί πολίτες μιας κοινωνίας που μεταχειρίζεται με ισότητα τις κάθε είδους διαφορές. Το εκπαιδευτικό περιβάλλον δεν διαχειρίζεται και δεν αξιολογεί πολιτισμούς. Καλλιεργεί, όμως, τη συνεργασία των μελών του στον κοινό στόχο της μάθησης. Τα μέλη μιας ομάδας, φορείς διαφορετικών πολιτισμικών στοιχείων, έχουν δικαίωμα να έχουν ίσες ευκαιρίες μάθησης και η εκπαίδευσή τους να τους παρέχει τον ασφαλή χώρο, όπου θα έχουν τη δυνατότητα να εκφράσουν γνώμες, απόψεις και προτάσεις χωρίς να φοβούνται επιπτώσεις από τα άλλα μέλη της ομάδας. Να μπορούν να δοκιμάζουν την ετερότητά τους συμμετέχοντας σε κοινές δραστηριότητες. Σ’ αυτές θα επενδύσουν τις ιδιαίτερες κλίσεις τους, θα συνεισφέρουν ανάλογα με τις προτιμήσεις, τα ενδιαφέροντα και τις δεξιότητές τους, και παράλληλα θα εξοικειωθούν με την ύπαρξη του άλλου και του διαφορετικού σε κοινές δράσεις.
