Γράφει ο Μάριος Κουκουνάρας Λιάγκης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ε.Κ.Π.Α.
Οι εκπαιδευτικοί στην επαγγελματική τους πορεία αντιμετωπίζουν και προκλήσεις στη διαχείριση τάξης. Υπάρχουν αρκετές που είναι κοινές. Η αντιμετώπιση της συνολικής διαχείρισης της τάξης, η αποτελεσματική αντιμετώπιση προβλημάτων συμπεριφοράς ή προκλητικών συμπεριφορών. Δεν έχει σημασία αν κάποιος/α έχει λίγα ή πολλά χρόνια εμπειρίας στην εκπαίδευση, αφού πάντα εμφανίζεται η ανάγκη για αποδοτική διαχείριση, γιατί πρόκειται για ένα πολυπαραγοντικό ζήτημα, που μπορεί να οφείλεται στα συστήματα της ομάδας, τις χωροχρονικές συνθήκες της τάξης, το κοινωνικό/ιστορικό πλαίσιο, την προσωπικότητα ή το μαθησιακό στυλ ή τη μεθοδολογία του/της εκπαιδευτικού κ.ά.
Είναι σημαντικό κάθε εκπαιδευτικός να έχει τις ικανότητες δημιουργίας σχέσεων κοινότητας για να προλαβαίνει ζητήματα διαχείρισης τάξης.
Οι παιδαγωγικές αρχές που διέπουν τη δημιουργία και ανάπτυξη ομάδας απαιτούν τη βιωματική αποδοχή πρώτα από τους ίδιους/ες τους/τις εκπαιδευτικούς. Η ανάπτυξη κοινότητας στην τάξη ή και στη σχολική κοινότητα μεταξύ των ενήλικων μελών της (εκπαιδευτικοί, διεύθυνση και γονείς) στηρίζεται στην αρχή της συνεξέλιξης, την καλλιέργεια συνεργασίας, το καλό-θετικό συγκινησιακό κλίμα, τις σχέσεις μεταξύ των μελών, το μοίρασμα προσωπικής εμπειρίας και την έμφαση στο θετικό.
Δεν είναι θεωρία που δεν γίνεται πράξη.
Πιο συγκεκριμένα:
Η συνεξέλιξη είναι μια βασική αρχή που μας κρατάει σε εγρήγορση και μπορεί να λειτουργήσει προωθητικά για την ανάπτυξη συνεργατικών σχέσεων, ομάδων και δικτύων ή και αποθαρρυντικά.
Η συνεργασία, συντελεί στην επιτυχημένη μαθησιακή διαδιακασία.
Το καλό-θετικό συγκινησιακό κλίμα, που χαρακτηρίζεται από αλληλοϋποστήριξη και αξιοποίηση της δημιουργικότητας, αποτελεί κλειδί στη λειτουργική ανάπτυξη της ομάδας.
Οι σχέσεις και η συνεχής φροντίδα τους εσωτερικά –ανάμεσα στα υποσυστήματα που την συναποτελούν-κι εξωτερικά, με την πραγματικότητα-το πλαίσιο που την περιβάλλει συντελούν στη λειτουργικότητας της ομάδας.
Το μοίρασμα προσωπικής εμπειρίας συνδέει τα μέλη μεταξύ τους και με την ομάδα με σημαντικό τρόπο για τα ίδια, και εγγυάται την πορεία ανάπτυξης της ομάδας προς κατευθύνσεις που έχουν νόημα για αυτά.
Η έμφαση στο θετικό. Η μάθηση βασίζεται στη σχέση και μάλιστα μέσα σε ένα συγκινησιακό κλίμα που εστιάζει στο θετικό. Έτσι, καταφέρνουν όλοι και όλες το καλύτερο δυνατό στην ομάδα με απτά προσωπικά και συλλογικά αποτελέσματα.
Κάθε εκπαιδευτικός που εκτιμά την ανάπτυξη της ομάδας μπορεί να αντιμετωπίσει τα ζητήματα-προβλήματα διαχείρισης της τάξης.
Αρχή και τέλος για την αντιμετώπιση της οποιασδήποτε συμπεριφοράς μέσα στην τάξη είναι οι: αυτοκυριαρχία-ισορροπία-ευελιξία. Αυτές δεν είναι έμφυτες ικανότητες. Αναπτύσσονται με την κατάλληλη εκπαίδευση και επιμόρφωση και μάλιστα σε σχέση με την αντιμετώπιση κάθε δύσκολης-προβληματικής συμπεριφοράς στην τάξη. Για παράδειγμα, η αρχή να μη συνδέει την προβληματική συμπεριφορά του μαθητή ή της μαθήτριας με τον εαυτό του/της είναι λυτρωτική, αλλά χρειάζεται εξάσκηση. ‘Η ότι ο/η εκπαιδευτικός λειτουργικά αποδέχεται την προβληματική συμπεριφορά και τον φορέα της και αναλαμβάνει ουσιαστικά τον ρόλο του/της (εκπαιδευτικός) και με βάση αυτόν εξετάζει ποια στάση θα κρατήσει, συνδέεται με την επαγγελματική αυτοσυνειδησία του/της εκπαιδευτικού. Συνδέεται, επιπλεόν, με το πώς θα κρίνει με ψυχραιμία, σύνεση και διάθεση νουθεσίας με ποιον τρόπο θα αντιμετωπίσει τη συγκεκριμένη δύσκολη κατάσταση. Για τους τρόπους, οπωσδήποτε, είναι απαραίτητη η επιμόρφωση και η εμπειρία, η οποία αποδεικνύεται πολύτιμη για όλους/ες στη σχολική κοινότητα.
Κάθε έμπειρος/η εκπαιδευτικός με αυτές τις ικανότητες μπορεί να υποστηρίζει και να συμβουλεύει νεότερους εκπαιδευτικούς, που έχουν ανάγκες, ή μελλοντικούς εκπαιδευτικούς.
Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να λειτουργήσει ως μέντορας. Μπορεί δηλαδή να καθοδηγήσει τον/την νέο/νέα εκπαιδευτικό ή έναν/μία μελλοντικό εκπαιδευτικό ή ακόμη και ένα φίλο/η συνάδελφο να κατανοήσει ότι η καλή διαχείριση τάξης μπορεί πράγματι να πραγματοποιηθεί, μέσω της καλής επικοινωνίας δημιουργώντας κατάλληλες δραστηριότητες, κατάλληλα γεγονότα γεμάτα νόημα.
Συνεπώς, ο/η εκπαιδευτικός σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί τον αρχηγό μια ομάδας που δίνει εντολές. Αντιθέτως, έχει τον ρόλο του/της συντονιστή/τριας και του εμψυχωτή/τριας και συνεκπαιδεύεται με την ομάδα του/της. Εξίσου σημαντική, είναι η συνειδητοποίηση ότι ως μέλος της ομάδας είναι καλό για το όφελος όλων να δρα και ως μέντορας/σύμβουλος, που μοιράζεται την εμπειρία του/της και μαζί με την ομάδα αναπτύσσεται και ο ίδιος/ίδια.
Αν θέλετε να αναπτύξετε τις ικανότητες στη διαχείριση τάξης, αλλά και άλλες που θα βελτιώσουν την προσωπική και επαγγελματική σας συνθήκη μπορείτε να βρείτε το κατάλληλο πλαίσιο για εσάς στα μοριοδοτούμενα ασύγχρονα e-learning πρόγραμματα του EKΠΑ, “Εκπαίδευση Εκπαιδευτικών, Mentoring & Συμβουλευτική” ή “Σχολική Ψυχολογία & Συναισθηματική Διαχείριση στην Εκπαίδευση”
