γράφει ο Μάριος Κουκουνάρας Λιάγκης
Στην “Εκπαίδευση στην εμψύχωση και ενδυνάμωση ομάδων”, το πρόγραμμα ναυαρχίδα του Learn Inn ΕΚΠΑ, που έχει ολοκληρώσει ήδη οκτώ κύκλους, συμμετέχουν πάντα αρκετοί εκπαιδευτικοί όλων των ειδικοτήτων, βαθμίδων και τύπων σχολείων και εκπαιδευτικών μονάδων. Στατιστικά περισσότεροι από 250 εκπαιδευτικοί έχουν ήδη ολοκληρώσει τη μοριοδοτούμενη και πιστοποιημένη αυτή εκπαίδευση. Ως εκπαιδευτικοί, λοιπόν, έχουν πάντα αναζητήσεις και σκέψεις.
Από την πρώτη μας συνάντηση αρχίζει ένας βαθύς και ευρύς αναστοχασμός:
Ο δάσκαλος/Η δασκάλα είναι εμψυχωτής/τρια ή εναλλάσσεται στους δύο ρόλους ή πρέπει να επιλέξει;
– Τι εννοούμε όμως, με τον όρο «Εμψυχωτής»/«Εμψυχώτρια»;
Είναι το πρόσωπο που ως μέλος μιας ομάδας ενδυναμώνει με βιωματικούς τρόπους όλα τα μέλη ώστε να μαθαίνουν στη διάρκεια μιας εκπαίδευσης και να μαθαίνουν και μετά από αυτήν. Ο ρόλος αυτός ανατίθεται σε κάποιον/αν από οποιονδήποτε οργανισμό, δομή, υπηρεσία, ομάδα κ.ά. όταν αποσκοπεί στην εκπαίδευση ή επιμόρφωση ή γενικά αλλαγή μίας ομάδας με συγκεκριμένο σκοπό και στόχο. Τα μέλη της ομάδας γνωρίζουν από την αρχή ότι κάποιος/α έχει αυτό τον ρόλο και τον/την αποδέχονται.
Αν κάποιος/α εκπαιδευτεί και μπορεί να ενεργεί εμψυχωτικά μπορεί να διδάσκει παράλληλα;
Φυσικά ναι, αλλά οπωσδήποτε η διδακτική μεθοδολογία δεν μπορεί να έχει τα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής διδασκαλίας.
Είναι καλό να αντιληφθούμε ποια διαφορά έχει η παραδοσιακή εκπαίδευση- διδασκαλία (σε οποιοδήποτε πλαίσιο εκπαίδευσης) με την εμψύχωση, για να κατανοήσουμε πώς οι αρχές της εμψύχωσης επηρεάζουν άμεσα τον τρόπο που λειτουργούμε με οποιαδήποτε ομάδα και φυσικά διδάσκουμε.
Στην παραδοσιακή διδασκαλία ο δάσκαλος/η δασκάλα αρχίζει από τις γνώσεις του/της, ενώ στην εμψύχωση αρχίζει από την εκτίμηση της γνώσης της ομάδας. Ακόμη, ο δάσκαλος/η δασκάλα ακολουθεί ένα προκαθορισμένο πρόγραμμα, ενώ ο εμψυχωτής/η εμψυχώτρια ασχολείται με ζητήματα που αφορούν την ομάδα ή την ευρύτερη κοινότητα και υιοθετεί νέες ιδέες σύμφωνα με τις ανάγκες και την κουλτούρα της ομάδας. Επίσης, ο δάσκαλος/η δασκάλα πολλές φορές κάνει διαλέξεις, συνήθως έχοντας μετωπικά την ομάδα, ενώ αντίθετα ο εμψυχωτής/η εμψυχώτρια χρησιμοποιεί πρακτικές, συμμετοχικές μεθόδους και τεχνικές, στις οποίες όλα τα μέλη της ομάδας έχουν λόγο με σκοπό πάντα την εμψύχωση όλων. Επιπρόσθετα, στην παροδοσιακή διδασκαλία οι πληροφορίες προέρχονται από τον δάσκαλο/τη δασκάλα προς τα μέλη της ομάδας και επιδιώκει όλοι/ες να κατανοήσουν τη σωστή απάντηση. Στην εμψύχωση οι πληροφορίες προέρχονται από ποικίλες πηγές, από τον εμψυχωτή/την εμψυχώτρια, άλλα μέλη της ομάδας ή τις υπο-ομάδες της ομάδας και ο εμψυχωτής/η εμψυχώτρια ενθαρρύνει και δίνει αξία στις διαφορετικές οπτικές. Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε ότι συνήθως ο δάσκαλος/η δασκάλα έχει τυπική σχέση με τα μέλη της ομάδας, η οποία στηρίζεται στη θέση του ως δάσκαλος/δασκάλα. Αντίθετα, ο εμψυχωτής/η εμψυχώτρια παρουσιάζεται ως ισότιμο μέλος της ομάδας και αναπτύσσει σχέσεις, που βασίζονται στην εμπιστοσύνη, στον σεβασμό και στην επιθυμία να εξυπηρετήσει τους άλλους, να διακονήσει, δηλαδή να εργαστεί με αφοσίωση και ανιδιοτέλεια για αυτούς.
Δεν είναι φυσικά μία εύκολη υπόθεση να συνδυάσετε τους δύο αυτούς ρόλους. Επιβάλλεται να στοχαστείτε, αναστοχαστείτε και να μετασχηματίσετε όσα γνωρίζετε για τον εαυτό σας και τον ρόλος σας στην εκπαίδευση, σε δράση που αφορά εσάς τους ίδιους/τις ίδιες, τον εαυτό σας και όλους τους άλλους δίπλα σας στη ζωή και στην εργασία σας. Η εμψύχωση αρχίζει από εμάς τους ίδιους.
Μία τέτοια οπτική τελικά μεταμορφώνει τα πάντα στον έσω και έξω κόσμο μας!
